Jako budynek energooszczędny określamy taki budynek, w którym zużywa się mniej energii niż w budynku, który obecnie spełnia obowiązujące prawnie wymagania. Aktualnie w Polsce wskaźnik zapotrzebowania ciepła na ogrzewanie budynku mieszkalnego wybudowanego zgodnie z aktualnymi przepisami budowlanymi wynosi, w zależności od kształtu i wielkości budynku, około 90-120 (a nawet 150) kilowatogodzin na metr kwadratowy (kWh/m2) powierzchni użytkowej na rok.

Budynek energooszczędny powinien zużywać o 25-50% mniej energii niż budynek spełniający wymagania aktualnych przepisów, czyli powinien na cele ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody zużywać nie więcej niż 50-80 kWh/m2 na rok.

Jakie konkretnie rozwiązania budowlane są potrzebne, żeby budynek był energooszczędny? Najważniejsze to:

• Usytuowanie budynku z uwzględnieniem rzeźby terenu, nasłonecznienia, kierunku wiatrów, osłony zielenią itd.
• Forma budynku maksymalnie zwarta, bez występów i uskoków, pomieszczenia z dużymi oknami od strony południowej, małe okna lub ich brak od strony północnej, buforowe strefy ciepła (cieplarnie, przedsionki, okna słoneczne
• Przegrody zewnętrzne (ściany, dach lub stropodach) bardzo dobrze izolowane termicznie, z minimalną ilością mostków termicznych i szczelne
• Okna i drzwi zewnętrzne o wysokiej szczelności i wysokiej izolacyjności termicznej,
• Nocna izolacja okien (okiennice), konstrukcja budynku eliminująca większość mostków termicznych,
• Balkony o specjalnej konstrukcji ograniczającej do minimum mostki termiczne

Mostki cieplne są to słabe miejsca przegrody zewnętrznej (ściany, dachu itp.), w których przepływ (strata) ciepła jest większy, niż w pozostałej części przegrody dobrze izolowanej.

• Wentylacja automatycznie regulowana z odzyskiem ciepła,
• System grzewczy i system zaopatrzenia w ciepłą wodę o wysokiej sprawności,
• Ewentualnie wykorzystanie kolektorów słonecznych do przygotowania ciepłej wody użytkowej.

Dom energooszczędny to także:

• Dobry projekt, w którym podane są wszystkie szczegóły wykonania tych elementów, od których zależy ograniczenie strat energii,
• Dobra realizacja budowy, zgodna z projektem, sprawdzona próbą szczelności i badaniem termowizyjnym przegród.

Podejmując decyzję o wybudowaniu budynku energooszczędnego zadajemy sobie pytanie czy, i o ile zmniejszą się opłaty za energię, i czy poprawimy komfort wewnętrzny. Zapewnienie energooszczędności budynku oznacza konieczność poniesienia dodatkowych kosztów budowy. W kalkulacjach dodatkowych nakładów na budynek energooszczędny należy brać pod uwagę różnicę pomiędzy kosztami wyrobów standardowych i energooszczędnych. Na przykład koszt zwiększenia grubości izolacji, różnicę kosztów drzwi i okien energooszczędnych i standardowych, różnicę kosztów systemów ogrzewania i wentylacji oraz innych. Jednocześnie potrzebne jest określenie efektu, czyli przewidywanej oszczędności energii. Zwiększenie kosztów inwestycji, w zależności od wybranych rozwiązań, wynosi na ogół od kilku do ok. 12% kosztów obiektu standardowego. W wyniku tych działań w domu jednorodzinnym można osiągnąć zmniejszenie zużycia energii od 10 000 do 16 000 kWh rocznie, co oznacza od 1800 do 6000zł oszczędności w zależności od wykorzystywanego paliwa. Czyli oszczędności miesięczne to 150 do 500 zł, i to jest kwota, której nie będziemy co miesiąc wydawali, jeśli zdecydujemy się na budowę budynku energooszczędnego. Jeżeli korzystamy z kredytu na budowę domu, to tę kwotę oszczędności można wykorzystać na spłatę dodatkowej części kredytu, który został powiększony o koszty podniesienia standardu energetycznego. Na ogół dodatkowe koszty budowy domu energooszczędnego wymagają korzystania z większego kredytu, jednak miesięczne raty kredytu zwiększają się nie więcej, niż wynoszą oszczędności w kosztach eksploatacji.

A zatem, z punktu widzenia właściciela, który musi zapłacić za energię i spłacać kredyt, łączne wydatki (energia i kredyt) dla budynku energooszczędnego i standardowego będą takie same lub bardzo zbliżone, natomiast po spłaceniu kredytu koszty eksploatacyjne będą wyraźnie niższe.

Reasumując: budowa budynku energooszczędnego jest opłacalna.

Budynek energooszczędny – to budynek, w którym zastosowano rozwiązania projektowe i techniczne umożliwiające użytkowanie go przy małym zużyciu energii, przy zapewnieniu komfortowych warunków higieniczno-sanitarnych.

OCHRONA CIEPLNA BUDYNKU

Dostępnych jest wiele różnych materiałów izolacji cieplnej, które można zastosować w przegrodach zewnętrznych budynku jednak dla każdego konkretnego zastosowania trzeba wybrać odpowiedni materiał o odpowiedniej grubości. Przykładowo dla izolowania ścian piwnicy trzeba zastosować inny materiał izolacyjny niż w ścianie zewnętrznej czy w dachu. Poza kosztem, przy wyborze materiału izolacyjnego trzeba brać pod uwagę następujące cechy:

• Przewodność cieplna,
• Dyfuzja (przenikanie) pary wodnej,
• Wytrzymałość (zdolność przenoszenia obciążeń).

 

Świeże powietrze powinno być wprowadzane do pomieszczeń za pośrednictwem odpowiednich urządzeń (np. nawiewników powietrza lub kratek nawiewnych o regulowanym przepływie), natomiast niekontrolowany przepływ powietrza przez nieszczelności okien, drzwi, ścian itp. powinien być ograniczony do minimum.

Wykonanie szczelnego budynku wymaga zastosowania odpowiednich rozwiązań projektowych we wszystkich miejscach narażonych na wystąpienie nieszczelności elementów konstrukcyjnych, a w trakcie budowy konieczne jest szczególne zwracanie uwagi na zapewnienie szczelności poszczególnych elementów budynku i ich połączeń.

W ścianach zewnętrznych, szczególnie dokładnie muszą być wykonane połączenia z oknami i drzwiami zewnętrznymi, a także ze stropami i dachem. W lekkich ścianach osłonowych, na całej ich powierzchni, powinny być zastosowane specjalne materiały szczelne (folie lub płyty). Niepożądane szczeliny mogą powstawać w ścianach, jeżeli zaprawa łącząca elementy ceramiczne czy betonowe nie będzie szczelnie wypełniać spoin, lub też jeżeli powstaną pęknięcia i rysy. Dlatego wykonanie szczelnej ściany wymaga specjalnej dbałości o dokładne wykonanie każdego szczegółu.

USYTUOWANIE I UKSZTAŁTOWANIE BUDYNKU

Zapotrzebowanie na energię do ogrzewania i wentylacji budynku zależy w znacznym stopniu od jego usytuowania na działce, od ukształtowania jego bryły i od wewnętrznego rozplanowania. Przez odpowiednie usytuowanie i ukształtowanie, można zmniejszyć zużycie energii nawet o kilkanaście procent.

Usytuowanie budynku powinno możliwie jak najlepiej wykorzystywać osłony (nierówności terenu, budynki, wysokie drzewa) chroniące przed wiatrami wiejącymi z dominującego kierunku oraz umożliwić maksymalne wykorzystanie energii słonecznej.

Bryła budynku powinna być możliwie zwarta, bez załamań, uskoków i wnęk. Korzystna jest bryła z możliwie najmniejszą powierzchnią przegród zewnętrznych (ścian, dachu, podłogi na gruncie), wtedy straty ciepła przez przenikanie będą najmniejsze.

Duże okna od strony południowej – to zasada, której powinno być podporządkowane rozplanowanie pomieszczeń wewnątrz budynku. Od strony południowej powinny znajdować się pokoje dzienne z dużymi oknami, a od strony północnej, pomieszczenia pomocnicze (łazienka, spiżarnia, wejście do budynku), w których może nie być okien lub mogą one być bardzo małe. Takie rozmieszczenie okien umożliwia doprowadzenie do budynku maksymalnej ilości ciepła z promieniowania słonecznego, co zmniejsza zapotrzebowanie na energię do ogrzewania budynku oraz umożliwia najlepsze wykorzystanie oświetlenia naturalnego w pomieszczeniach, co zmniejsza zapotrzebowanie na energię elektryczną do oświetlenia wnętrz.

Dla kolektora słonecznego powinno być przewidziane miejsce na zorientowanej na południe połaci dachowej. Nawet w warunkach klimatycznych Polski, kolektor może przez znaczą część roku dostarczać ciepło do podgrzewania wody

Przeszklony przedsionek, zimowy ogród, czy inne pomieszczenie dostawione do budynku, są pożądane jako strefy przejściowe dodatkowo izolujące cieplnie i zmniejszające zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania.

Finansowanie – korzystanie z kredytu.

Najwygodniejsza jest sytuacja, gdy można zbudować dom z własnych funduszy. Na ogół jednak budujący nie posiadają wystarczających funduszy potrzebnych na realizację budowy i wtedy korzystają z kredytu. Powszechnie dostępne są kredyty udzielane przez banki na cele inwestycyjne i remontowe. W przypadku budowy budynku energooszczędnego korzystanie z kredytu jest bardziej opłacalne niż w innych przypadkach, gdyż ceny energii (ciepła na ogrzewanie) rosną stale szybciej niż ceny innych dóbr (powyżej stopy inflacji), a zatem z roku

na rok rosną oszczędności, które uzyskuje się w wyniku zmniejszonego zapotrzebowania na energię. Podstawowym warunkiem uzyskania kredytu jest posiadanie zdolności kredytowej, tj. zdolności do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w umownych terminach płatności, tzn. terminach wynikających z umowy kredytowej. Bank przy ocenie zdolności kredytowej bierze pod uwagę aktualną i przewidywaną (przynajmniej do momentu spłaty kredytu) efektywność gospodarowania, stan majątkowy oraz płynność płatniczą.

Warunkiem uzyskania kredytu jest też prawne zabezpieczenie spłaty kredytu, a niekiedy także posiadanie rachunku bieżącego w banku.

SZCZELNOŚĆ BUDYNKU

Budynek energooszczędny powinien być nie tylko dobrze izolowany, ale także musi mieć szczelne przegrody zewnętrzne. Szczelność budynku jest konieczna dla ograniczenia strat cennego ciepła, a także dla stworzenia warunków, w których przepływ powietrza wentylacyjnego będzie odbywać się w sposób regulowany.